Ο Άρης Τζαμάλης είναι χειρουργός οφθαλμίατρος, απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, διδάκτορας της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Βασιλείας στην Ελβετία, κάτοχος του ευρωπαϊκού διπλώματος Οφθαλμολογίας (FEBO) και επί του παρόντος πανεπιστημιακός υπότροφος της Β’ Οφθαλμολογικής κλινικής ΑΠΘ, που στεγάζεται στο Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου», με ιδιαίτερο γνωστικό αντικείμενο “Χειρουργική κερατοειδούς, επιφάνειας του βολβού και των εξαρτημάτων αυτού”. Έχει πραγματοποιήσει σειρά διαλέξεων και ομιλιών σε Διεθνή και Πανελλήνια συνέδρια και έχει δημοσιεύσει μεγάλο αριθμό επιστημονικών εργασιών σε Διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Ασκήθηκε στις Οφθαλμολογικές κλινικές Augenzentrum Klinik Pallas (Όλτεν, Ελβετία), Vivantes Klinikum Neukölln (Βερολίνο, Γερμανία) και Β’ Οφθαλμολογική Κλινική Α.Π.Θ στο Γ.Ν. «Παπαγεωργίου», καθώς και στο Western Eye Hospital του Λονδίνου με υποτροφία της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Καταρράκτη και Διαθλαστικής Χειρουργικής (ESCRS). Μετεκπαιδεύτηκε στις παθήσεις και τις μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς στην Πανεπιστημιακή Οφθαλμολογική Κλινική St. Paul’s Eye Unit του Royal Liverpool University Hospital στη Μεγάλη Βρετανία, καθώς και στο Fyodorov Μicrosurgical Complex της Μόσχας, την Πανεπιστημιακή Κλινική Ηumanitas του Μιλάνου και την Τράπεζα Οφθαλμών της Βενετίας (FBOV). Πρόσφατα του απονεμήθηκε το πρώτο βραβείο από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Οφθαλμολογίας (SOE), για την περαιτέρω εξειδίκευσή του (Honorary Fellowship) στη χειρουργική του οφθαλμικού κόγχου, της δακρυϊκής συσκευής και των βλεφάρων, στα πλαίσια του οποίου μετεκπαιδεύτηκε στο Moorfields Eye Hospital του Λονδίνου.
Τον ευχαριστούμε θερμά, που ανταποκρίθηκε στην πρόσκλησή μας, να γράψει για τους αναγνώστες μας.
Γράφει ο Dr. Αργύριος Κ. Τζαμάλης
Τα τελευταία χρόνια, η επιστήμη της Οφθαλμολογίας έχει γνωρίσει μία αναμφισβήτητα τεράστια πρόοδο στους τομείς της διάγνωσης και θεραπείας. Η πρόοδος αυτή συμβαδίζει άρρηκτα με την εξέλιξη της τεχνολογίας και την εισαγωγή σύγχρονων μεθόδων στην καθημερινή πρακτική. Μία από τις σημαντικότερες καινοτομίες, υπήρξε η εφαρμογή των διαφόρων ειδών Laser στην οφθαλμολογία, καθότι το μάτι, ως όργανο διάφανο και οπτικά προσπελάσιμο, αποτελεί το ιδανικό πεδίο για Laser εφαρμογές.
Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, πληθώρα ειδών Laser με εκπληκτικές δυνατότητες, κατασκευάστηκε, δοκιμάστηκε και εφαρμόστηκε, αρχικά για θεραπευτικούς και στη συνέχεια για διαγνωστικούς σκοπούς στην οφθαλμολογία, προσφέροντας εκπληκτικές δυνατότητες σε γιατρούς και ασθενείς. Από την άλλη βέβαια, είναι γεγονός ότι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της κοινής γνώμης θεωρεί τα Laser πανάκεια στην ιατρική γενικότερα και στην οφθαλμολογία ειδικότερα, χωρίς αυτό να ανταποκρίνεται πάντοτε στην πραγματικότητα.
Που βρίσκεται λοιπόν η αλήθεια? Ποια τα Laser που χρησιμοποιούνται στην οφθαλμολογία και σε ποιες παθήσεις εφαρμόζονται? Μπορούν να διορθώσουν τα πάντα?
Στην Οφθαλμολογία, οι κυριότερες θεραπευτικές εφαρμογές των Laser είναι στις παρακάτω περιπτώσεις:
I. Διαθλαστική χειρουργική και καταρράκτης
II. Δευτερογενής καταρράκτης
III. Διαβητική αµφιβληστροειδοπάθεια
IV. Γλαύκωµα
V. Αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας
I. LASER για Διαθλαστική Χειρουργική και Καταρράκτη
Η διαθλαστική χειρουργική είναι το σύνολο των χειρουργικών τεχνικών που χρησιμοποιούνται για τη διόρθωση διαθλαστικών ανωμαλιών, όπως η μυωπία, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός, αλλά τα τελευταία χρόνια και για τη διόρθωση της πρεσβυωπίας. Η διαθλαστική χειρουργική έχει αποδειχθεί ότι είναι απόλυτα ασφαλής, όταν συνοδεύεται από σωστό και ενδελεχή προεγχειρητικό έλεγχο.
Στη Φωτοδιαθλαστική Κερατεκτομή (PRK), αφού αφαιρεθεί μηχανικά η επιφανειακή μεμβράνη στο κέντρο του κερατοειδούς, εφαρμόζεται το Excimer Laser, διορθώνοντας πλήρως μυωπία, υπερμετρωπία ή αστιγματισμό. Στην κλασική LASIK (LASer In situ Keratomileusis) δεν αφαιρείται η επιφάνεια του κερατοειδούς (επιθήλιο), αλλά αποκολλάται από τον υπόλοιπο κερατοειδή, ως ένα λεπτό πέταλο με τη βοήθεια ενός ειδικού εργαλείου, του μικροκερατόμου. Στη συνέχεια εφαρμόζεται το Laser για τη διόρθωση του διαθλαστικού σφάλματος. Στην Femto-LASIK ακολουθείται η ίδια διαδικασία, όμως το επιφανειακό πέταλο κερατοειδούς αποκολλάται με μεγαλύτερη ακρίβεια με τη χρήση ενός άλλου Laser, του Femtosecond Laser, χωρίς τη χρήση νυστεριού (μικροκερατόμου). Στη συνέχεια εφαρμόζεται κανονικά το Laser και αφού επανατοποθετηθεί το πέταλο (flap) επί του κερατοειδούς, ο ασθενής μπορεί να πάει στο σπίτι του και η όρασή του είναι από την επόμενη ημέρα της επέμβασης τις περισσότερες φορές πλήρης.
Την τελευταία δεκαετία, το Femtosecond Laser χρησιμοποιείται και για ορισμένα στάδια της εγχείρησης του καταρράκτη, αυξάνοντας τη χειρουργική ακρίβεια, χωρίς όμως να δίνει απαραίτητα καλύτερα αποτελέσματα στην τελική όραση από ότι η κλασική μέθοδος της φακοθρυψίας, που εφαρμόζεται ευρέως και χρησιμοποιεί υπερήχους.
II. LASER για Δευτερογενή Καταρράκτη
Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής αφαίρεσης του καταρράκτη, ο χειρουργός σκόπιμα αφήνει ένα τμήμα του περιβλήματος του κρυσταλλοειδούς φακού (περιφάκιο), ώστε να στηριχτεί ο τεχνητός ενδοφακός. Το περιφάκιο αυτό, ανάλογα με το είδος του ενδοφακού και άλλους παράγοντες, εμφανίζει μία θόλωση κάποια χρόνια μετά την αρχική επέμβαση. Αυτός είναι ο δευτερογενής καταρράκτης. Ο ασθενής καταλαβαίνει θόλωση στην όρασή του, σαν αυτήν που είχε και πριν το αρχικό χειρουργείο καταρράκτη. Ο δευτερογενής καταρράκτης αντιμετωπίζεται εύκολα, πολύ σύντομα και τελείως ανώδυνα, δημιουργώντας μία τρύπα στο θολωμένο οπίσθιο περιφάκιο με τη χρήση του Nd:YAG Laser. Δεν απαιτείται νέο χειρουργείο, όπως στην περίπτωση του καταρράκτη, και ο ασθενής δε χρειάζεται να αλλάξει γυαλιά, βλέποντας αποτέλεσμα στην όρασή του από την πρώτη κιόλας ημέρα!
III. LASER για Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια
Ο σακχαρώδης διαβήτης προκαλεί αλλοιώσεις στα αγγεία του αμφιβληστροειδούς, που μπορούν να οδηγήσουν μέχρι και σε τύφλωση σε προχωρημένες καταστάσεις. Αναλόγως των βλαβών που υπάρχουν, μπορεί να συνίσταται μεταξύ άλλων και θεραπεία με Argon Laser, το οποίο προκαλεί έγκαυμα στον αμφιβληστροειδή προκειμένου είτε να καταστρέψει αγγεία που διαρρέουν, είτε να μειώσει την πιθανότητα ανάπτυξης παθολογικών αγγείων. Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να αποβεί κρίσιμη για τη διατήρηση της όρασης του ασθενούς.
IV. LASER για Γλαύκωμα
Το Γλαύκωμα είναι μία πάθηση του οπτικού νεύρου, που οφείλεται σε διαφόρους παράγοντες. Ένας εκ των κυριότερων είναι και η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση. Αναλόγως του μηχανισμού του γλαυκώματος λοιπόν, χρησιμοποιούνται διάφορα είδη Laser που στοχεύουν στη μείωση της πίεσης αυτής. Πιο συγκεκριμένα, εφαρμόζονται οι εξής μέθοδοι:
• Nd:YAG Ιριδοτομή
Το Nd:YAG Laser είναι μία συσκευή που παράγει υπέρυθρη ακτινοβολία, η οποία μας επιτρέπει να κάνουμε ιριδοτομές, μικρές δηλαδή τρύπες, στην περιφέρεια της ίριδας. Με αυτόν τον τρόπο βελτιώνουμε την κυκλοφορία και την αποχέτευση του υγρού του ματιού σε περίπτωση που υπάρχει κάποια παρεμπόδιση αυτής, όπως χαρακτηριστικά σε γλαύκωμα κλειστής γωνίας. Η εφαρμογή αυτή έχει τόσο θεραπευτική, όσο και προληπτική σημασία σε συγκεκριμένη κατηγορία ασθενών.
• SLT/ALT Τραμπεκουλοπλαστική
Στην επέμβαση της τραμπεκουλοπλαστικής, το Laser δρα στο διηθητικό ηθμό (trabeculum), δηλαδή το αποχετευτικό σύστημα του οφθαλμού, βελτιώνοντας την αποχέτευση του υγρού που ο οφθαλμός συνεχώς παράγει, με αποτέλεσμα να μειώνεται η ενδοφθάλμια πίεση. Πραγματοποιείται είτε με το Argon Laser (Argon Laser Trabeculoplasty-ALT), είτε με ένα πιο σύγχρονης τεχνολογίας Nd:YAG Laser διπλής συχνότητας Q-switched στα 532nm (Selective Laser Trabeculoplasty-SLT).
• Diode Laser Κυκλοφωτοπηξία
Σε περιπτώσεις προχωρημένων γλαυκωμάτων, ανθεκτικών σε θεραπεία με σταγόνες (όπως π.χ. το νεοαγγειακό γλάυκωμα), χρησιμοποιείται το Diode Laser προκειμένου να καταστρέψει τις δομές του ματιού που παράγουν το υδατοειδές υγρό. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται η παραγωγή του υγρού του ματιού και συνεπώς η πίεση αυτού, ανακουφίζοντας συνήθως τον ασθενή από τον έντονο πόνο.
V. LASER για Αμφιβληστροειδοπάθεια της Προωρότητας
Η αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας αποτελεί το κύριο και σοβαρότερο οφθαλμολογικό πρόβλημα των πρόωρων νεογνών. Χαρακτηρίζεται από ανώμαλη ανάπτυξη των αμφιβληστροειδικών αγγείων και παρουσιάζεται σε νεογνά, στα οποία δεν έχει ολοκληρωθεί η αγγείωση του αμφιβληστροειδή χιτώνα. Σε προχωρημένο στάδιο της νόσου, που εμφανίζονται έλξεις στο βυθό του ματιού και απειλείται με αποκόλληση, επεμβαίνουμε χειρουργικά με Diode Laser φωτοπηξία, ώστε να ανακόψουμε την πορεία της πάθησης.
Συμπερασματικά, καθίσταται κατανοητό ότι η εισαγωγή των Laser στην οφθαλμολογία έχει δώσει τρομερή ώθηση σε νέες θεραπευτικές δυνατότητες, χωρίς όμως να αποτελεί τη χρυσή λύση για όλες τις παθήσεις και πρέπει πάντα η εφαρμογή των Laser να γίνεται με σωστά κριτήρια και γνώμονα τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.
Για περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τα Laser και τις δυνατότητες αυτών μπορείτε να απευθύνεστε στο http://www.tzamalis.com και στον γιατρό σας.
